Oryantasyon programları çalışanın kuruma ve yaptığı işe adaptasyonunu sağlama ve sürdürmede kurumlara önemli yararlar sağlamaktadır. Bu programlar işe yeni başlayanların oryantasyonunu sağlama ve mevcut çalışanların adaptasyonunu sürdürmek için kullanılırlar.

İşe yeni başlayan çalışanların kuruma adaptasyonunu sağlamak için bazı çalışmaların yapılması gerekmektedir. Yeni bir ortama giren ve o ortamda performans göstermesi beklenen her kişi bazı kaygılara sahiptir. Çalışacağı kurum ve yapacağı işle ilgili belirsizlikler bu kaygıların kaynağıdır. Çalışanı bu belirsizlik durumu içinde kendi başına bırakmanın önemli sıkıntılar ortaya çıkarması sıkça rastlanılan bir durumdur.

Yaşanan sıkıntılardan birisi işe yeni başlayan çalışanın sistemli bir destek sağlanmadığı takdirde yaşayacağı stres durumudur. Her insan herhangi yeni bir ortama girdiğinde değişik seviyelerde bir gerginlik yaşar. Bu gerginlik seviyesini önceden bilmek genellikle mümkün olmaz. Bazı kişiler çok daha kısa sürelerde bu adaptasyonu kendi başlarına sağlayabilirler ancak çoğu yeni çalışan bu süreçte zorluk yaşar. Yeni çalışanlar çalışmaya başladığı kurumun değerleri, kültürü, yapısı, kuralları, prosedürleri gibi hususlarda soru işaretlerine sahiptirler. Ayrıca kafalarında yapacakları işle ilgili neyi nasıl yapacakları konusunda belirsizlikler vardır. Bu süreçte yaşanan stres seviyesi çalışanın kurumdaki ilk günlerini olumsuz duygularla geçirmesine neden olur. Belirli bir kişiyle yaşadığımız ilk tecrübelerin duyguları, o kişi ve durumla ilgili olumsuz “ilk izlenim” lerimizin oluşmasına yol açar. İlk izlenimler çoğu zaman daha sonraki algılamalarımızı da belirler. Bir ortamda başlangıçta yaşadığımız olumsuz duygular genellikle devam etme eğilimindedir. Bu durum kurumlar için de geçerlidir. Kuruma yeni giren bir çalışan ilk günlerini belirsizlik ve stres içinde geçiriyorsa, bu çalışanın o kurumla ilgili olumsuz ön yargılarının oluşması kaçınılmazdır. Bu durum çalışanın ilerideki performans seviyesini, kuruma bağlılık ve iş tatmini düzeyini olumsuz yönde etkileyecektir.

Yeni çalışanlarının bu durumunun farkında olan kurumlar, yeni işe başlayan çalışanları için sistemli oryantasyon programlarından faydalanırlar. İlk bir ay içinde çalışanın kuruma ve işe uyumunu sağlamak için sistemli uygulamaları hayata geçirirler. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri iyi bir sistem oluşturmak kadar, bu sistemin etkin biçimde uygulanmasını da sağlamaktır. Bu konu kuruma ve ilgili işe yönelik detaylı ve titiz bir çalışmayı gerektirir. Elde edilecek faydalar, yeni çalışanın gözünde kurumun imajını güçlü kılmak ve bunun sonucunda kuruma bağlılık, iş tatmini ve verimlilik konularında yaşanacak ciddi sorunların önüne geçmektir.

Kurumda çalışan mevcut çalışanların işlerine ve kuruma olan uyumlarının sürdürülmesi oryantasyon programlarının uzun vadeli hedefidir. Bu doğrultuda, halihazırda kurumda bulunan çalışanların zaman içinde yaşamaları kaçınılmaz olan “duyarsızlaşma” ve “yabancılaşma” halleri ile ilgili önlemler alınmış olur. Kariyer yönetimi, performans değerlendirme, ödüllendirme, ücretlendirme gibi çalışanların işlerine ve kuruma olan bağlılıklarını yakından etkileyen ve belirleyen sistemlerin etkin bir biçimde uygulanması kurumların yüksek performansa, verimliliğe ve karlılığa ulaşmalarında önemli etkiye sahiptirler.

Oryantasyon programının uzun vadeli hedeflerinden bir diğeri, yaşam boyunca karşımıza çıkan kayıp, ciddi hastalık, kaza, boşanma gibi travmatik hayat olayları sonucunda yaşadığımız olumsuz etkilerin en alt düzeye indirilmesidir. Bu tür olaylar sıkça yaşanabildiğinden yöneticilerce pek dikkate alınmazlar ancak yaşanan olaylar, yaşayan kişi için ciddi sorunlar yaratır. Kritik hayat olaylarının etkileri şiddetli ve kalıcı olma eğilimindedir ve müdahale edilmezlerse çalışanın genel yaşam kalitesini, işe olan konsantrasyonunu ve genel iş performansını mutlaka etkileyecektir. Çalışan, yaşadığı travmatik olayın etkisinden kendi başına kurtulmayı genellikle başaramaz ve bunun sonucunda tükenme ve diğer psikolojik problemler kendini gösterir. Gözlemler kurumlarda çalışanların %15-25’inde psikolojik sorun sınıfına yerleştirilebilecek sıkıntılar olduğunu bize göstermektedir.

Kurumların en çok düştükleri hatalardan birisi, çalışanın kuruma ve işe olan uyumunun sağlanamaması ve sürdürülememesi ile ilgili bedelleri gerçekçi biçimde değerlendirememeleri ve ölçememeleridir. Bu bedeller ciddi ölçülerde bireysel ve kurumsal performans ve verimlilik düşüşüne neden olurlar. Yeterince fark edilmeyen bu durum, kurumların karlılığındaki düşüşlerin insan kaynağı ile ilgili olan en önemli nedenidir.